De belofte van mindfulness is groot: Het traint je aandacht voor het hier en nu, je ziet gedachten en gevoelens komen en gaan zonder erin verstrikt te raken, je leert het leven te nemen zoals het is. Meer ontspannen, minder bezorgd en minder bezig met hoogtepunten bereiken en dieptepunten vermijden. Met grootse effecten zowel fysiek als emotioneel.
Leven met de werkelijkheid, tevreden met wat er nu is, daar varen we wel bij. Maar wat blijkt dat moeilijk te zijn. Wij mensen zijn rusteloos en jagen allerlei doelen na. En dan zijn we als mens ook nog continu bijna dwangmatig aan het denken. Meestal zijn we daarbij aan het oordelen wat er gisteren is gebeurd is aan het zorgen voor wat er morgen mogelijk gaat gebeuren. Terwijl het moment waarop we daadwerkelijk invloed uit kunnen oefenen hier en nu ons ontgaat.
Wat mindfulness doet is het ontwikkelen van een levenshouding, die je helpt op een nieuwe manier bij je ervaring in het nu te blijven. Wat het ook is. Bij zorgen over de toekomst, brengt het je naar het relatief veilige hier en nu. Bij pijn ervaar je dat verzet ertegen het erger maakt en erbij blijven de pijn juist vermindert. Door aandachtiger te worden ga je ingesleten patronen in je werk of prive relaties doorzien en kun je bewust een pas op de plaats inbouwen in plaats van automatisch te reageren met allerlei vervelende gevolgen vandien. Niet om alles maar te accepteren wat je overkomt. Maar om vanuit een breder perspectief te zien wat er nu is en wat er nodig is en daarnaar te handelen.
Meestal zoeken we de oorsprong van mindfulnessmeditatie in de oosterse traditie, maar het westen heeft ook een bijzonder rijke traditie op dit gebied. Zo schrijft de stoïcijnse filosoof Seneca in Rome zo’n tweeduizend jaar geleden: ‘Als eerste bewijs van geestelijk evenwicht beschouw ik het vermogen om te blijven zitten waar je zit en het gezelschap van jezelf te verdragen.’ De kern van de stoïcijnse filosofie van dat moment is waakzaam zijn op wat er binnen in je en buiten je gebeurt. Aandachtig en bewust toelaten wat je ervaart en enkel energie steken in wat je kunt beïnvloeden. En dat is precies wat we ook met hedendaagse mindfulness oefeningen trainen.
We kunnen niet alleen van filosofen, maar ook van westerse monniken veel leren op dit gebied. In de 4e en 5e eeuw trokken duizenden mensen uit de hectiek van de stad naar de woestijnen van Egypte, Syrië en Palestina om in alle eenvoud in de stilte als monnik te gaan leven en zo zonder afleiding te verkennen wat de essentie van leven en mens zijn is. Eens in de week zochten ze elkaar op en deelden hun ervaringen en worstelingen. De levenswijsheid die ze daarbij mondeling deelden, is in de eeuw erna opgetekend als spreuken van de woestijnvaders en woestijnmoeders.
De afgelopen jaren heb ik me naast een opleiding en oefenpraktijk in mindfulness en praktische filosofie verdiept in de spreuken, oefenmethoden en levensverhalen van deze monniken. Ze beschrijven hoe ze omgingen met hun gedachten, gevoelens, behoeften en hartstochten. Zo waren ze zich bewust van de grote impact van negatieve zinnen in je denken. We herhalen ze continu in de vorm van oordelen, angst en cynisme. De woestijnvaders plantten er bemoedigende woorden naast. Dagelijkse herhaling daarvan maakt dat die positieve zinnen uiteindelijk gaan opwellen op het moment dat je ze nodig hebt. Daardoor kom je zonder de vernietigende impact van je eigen negatieve denkpatronen tot veel vruchtbaarder handelen. Dit is slechts een voorbeeld van de rijke bron van inspiratie die de woestijnvaders zijn voor een mindful leven hier en nu.
In december gaan we het weer toepassen met ons programma ‘De stilte in met de woestijnvaders’ in de abdij van Egmond en aan zee. Drie etmalen ervaren we daar wat de stilte en hun levenswijsheid voor ons kunnen betekenen. Om erna handvatten mee te nemen om ook thuis stilte, mindfulness meditatie en reflectie te benutten op een wijze die jij nodig hebt en die jou past in je eigen context.
Nieuwsgierig geworden en kun je in deze hectische maanden wel wat ontspanning en stilte gebruiken? Kom gerust eens meedoen. De eerst volgende gelegenheid is: 15 – 18 december 2016. Zie voor meer informatie en om je aan te melden: